Zdrowe odżywianie
Prawidłowy sposób odżywiania dzieci w wieku przedszkolnym ma decydujący wpływ na właściwy rozwój, zdrowie, sprawność fizyczną, intelektualną i emocjonalną. Skutki niewłaściwego sposobu żywienia dzieci rzutują na zdrowie w okresie dorosłym. Przez właściwe odżywianie dzieci przedszkolnych należy rozumieć przede wszystkim odpowiednie do zapotrzebowania spożywanie składników odżywczych i pokrycie potrzeb energetycznych.
Podczas planowania posiłków dla dziecka należy pamiętać o następujacych zasadach:
- Dzieci powinny spożywać co najmniej 4 posiłki dziennie z zachowaniem równych przerw między nimi, średnio co 3-4 godziny. Regularne jedzenie sprzyja unormowaniu przemiany materii i poziomu glukozy we krwi. Dłuższe przerwy pomiędzy posiłkami zmuszają organizm do oszczędzania energii, co skutkuje obniżeniem tempa podstawowej przemiany materii i zmniejszeniem wydatkowania energii.
- Bardzo ważna w diecie dzieci jest różnorodność produktów.
- Głównym źródłem energii w diecie dzieci powinny być produkty zbożowe. Szczególną uwagę należy zwracać na produkty z tzw. grubego przemiału, które charakteryzują się większą zawartością błonnika, witamin, makro- i mikroelementów (pieczywo pełnoziarniste, ryż brązowy, kasza gryczana, jęczmienna i razowy makaron). Dziecko powinno spożywać 5 porcji produktów zbożowych dziennie (porcja = np. 1 kromka pełnoziarnistego pieczywa).
- Ważnym składnikiem jadłospisu najmłodszych są produkty mleczne, dostarczające dobrze przyswajalny wapń. Zaleca się spożywanie mleka o zawartości tłuszczu nieprzekraczającej 2%.
- Rośliny strączkowe i jaja są w diecie źródłem pełnowartościowego białka, żelaza, cynku i witamin z grupy B. Dzieci i młodzież powinny spożywać ich dziennie 2 porcje.
- Bardzo ważne dla zdrowia jest uwzględnienie warzyw i owoców w każdym posiłku. Dzieci powinny spożywać różnorodne warzywa (m.in. zielone – np. sałata, brokuły, szpinak; pomarańczowe – np. marchew, pomidory, dynia), jak i owoce (świeże, mrożone. suszone, należy unikać owoców z puszki) oraz, w mniejszej ilości, soki. Owoce i warzywa stanowią odpowiednią przekąskę między posiłkami. Z uwagi na wysoką zawartość cukru w owocach, zalecane jest spożycie ich mniejszej ilości, a większej ilości warzyw.
- Większość tłuszczów w diecie dziecka powinna pochodzić z orzechów i tłuszczów roślinnych. Konieczne jest ograniczenie tłuszczów stałych zwierzęcych (smalec, masło), ponieważ podnoszą poziom cholesterolu w surowicy, zwiększają krzepliwość krwi i tym samym zwiększają ryzyko rozwoju miażdżycy. Ponadto, dieta bogata w tłuszcze zwierzęce sprzyja otyłości oraz rozwoju niektórych nowotworów. Zalecane są natomiast oleje roślinne (np. olej rzepakowy, sojowy, lniany i oliwa z oliwek). Do smażenia poleca się olej rzepakowy.
- W diecie dziecka powinno się unikać produktów typu fast food (hamburger, hot dog, frytki, pizza) ponieważ są źródłem niebezpiecznych dla zdrowia kwasów tłuszczowych trans.
- Najbardziej zalecanym napojem, za pomocą którego dzieci i młodzież powinny gasić pragnienie, jest woda. W mniejszych ilościach zalecane są soki owocowe i warzywne, a jeśli już, to najlepiej świeżo wyciskane. Szczególnie należy unikać dosładzanych napoi typu Cola.
- Słodycze (batony, cukierki, ciastka, ciasta, czekolada) należy jeść w umiarkowanych ilościach, gdyż ich spożycie może sprzyjać nadwadze i otyłości. Jedzenie słodyczy powoduje uczucie sytości przez krótki czas i chęć sięgnięcia po kolejną porcję. Najlepszym rozwiązaniem jest okazjonalne spożywanie słodyczy, w urodziny, imieniny, święta. Na co dzień powinno się je zastępować świeżymi owocami, a jeszcze lepiej warzywami.
- Kluczowym w diecie dziecka jest spożywanie pierwszego śniadania. Dzieci, które zaczynają naukę na czczo zmuszają swój organizm do większego wysiłku. Niedostarczenie organizmowi porannej dawki energii sprawia, że organizm gorzej pracuje, spada zdolność koncentracji, dzieci szybciej się męczą.
- Normy żywieniowe dla dzieci przedszkolnych zakładają dostarczenie około 90–80 kalorii na kg ciężaru ciała, czyli około 1500–2000 kalorii na dobę.
- Pamiętajmy również o regularności posiłków i ich urozmaicaniu. Nawet najbardziej zmyślne i smaczne potrawy nie przekonają dziecka do spróbowania, jeśli ich wygląd 2 będzie mało zachęcający. Dziecko wyobraża sobie smak na podstawie wzroku i węchu, konsystencji, a dopiero na samym końcu konfrontuje swe wyobrażenia z rzeczywistością czyli ze smakiem. Wystarczy tylko za pomocą warzyw lub owoców, stworzyć na daniu, ulubionego bohatera z bajki lub opowiadania. Nie wymaga to wielkiego poświęcenia, a przynosi wymierne efekty. Ożywiajmy więc każdy posiłek naszym pociechom, by próbowały nowych smaków, potraw, warzyw czy owoców, a będą zdrowe i pełne energii każdego dnia!